فروپاشی افسانه تانک مرکاوا در طوفان الاقصی

بیش از دو هفته از آغاز تهاجم گسترده زمینی ارتش صهیونیستی به غزه می‌گذرد و جنگ در مناطق مختلف این منطقه به شدت در جریان است. در این مدت پیشروی نظامی صهیونیست‌ها بسیار به کندی پیش رفته و غافلگیری‌های صحنه نبرد اکنون موجب شده تا سران صهیونیستی برخلاف روزهای نخست حمله از امکان طولانی شدن روند جنگ حرف بزنند.

با این حال آنچه طی روزهای گذشته از ویدئوهای به دست آمده از میدان نبرد بیش از هر چیز دیگری توجهات را به خود جلب کرده شگرد خلاقانه نیروهای مقاومت است که همانند شبح در پشت ادوات سنگین نظامی دشمن ظاهر می‌شوند و سپس با موشک‌های دوش‌پرتاب آنها را منهدم می‌کنند و دوباره ناپدید می‌شوند.

در میان سانسور شدید رسانه‌ای صهیونیست‌ها از میزان تلفات و خسارات وارده بر ادوات ارتش آن‌ها شمار دقیق نابودی تانک‌ها و نفربر‌ها و دیگر ماشین‌آلات سنگین دشمن مشخص نیست و تنها آمار واصله مربوط به بیانیه‌های مقاومت است که روزانه از انهدام موفقیت‌آمیز تجهیزات دشمن خبر می‌دهند. تنها در روز شنبه گردان‌های قسام شاخه نظامی گروه حماس اعلام کرد که رزمنده‌های این گروه ۲۵ خودروی نظامی اسرائیل را در مدت ۴۸ ساعت هدف قرار داده اند.

ابوعبیده، سخنگوی گردان‌های القسام، در پیامی ضبط شده گفت که از زمان آغاز عملیات زمینی اسرائیل در غزه در ۲۷ اکتبر، رزمنده‌های مقاومت "بیش از ۱۶۰ خودروی نظامی اسرائیل را منهدم کرده اند. "

ابوعبیده خاطرنشان کرد: «نبرد میان مبارزان فلسطینی و ارتش اسرائیل نابرابر است، اما همچنان ارتش اسرائیل را می‌ترساند».

وی گفت: «جنگنده‌های ما از زمین و آسمان و از زیر آوار بیرون می‌آیند تا خودرو‌های زرهی و تانک‌ها را منهدم کنند».

در آن سوی سرزمین‌های اشغالی و محور دیگر جنگ در جبهه شمال، نیرو‌های حزب‌الله لبنان هم به صورت روزانه به شکار تانک‌های گرانقیمت اسرائیلی مشغول هستند و گزارش‌ها حاکی از آن است که طی دو هفته گذشته اسرائیل ده‌ها تانک از این نوع را در مرز‌های شمالی خود از دست داده است.

ویدئویی که حزب‌الله روز شنبه سپری شده منتشر کرد، نشان می‌دهد که دو تانک اسرائیلی در حال پیشروی در منطقه «شجر» هستند که قبل از انهدام با موشک‌های ضد زره، توسط رزمندگان مقاومت هدف گیری می‌شود.

از مرکاوا تا باراک؛ تانک‌های پیشرفته اسرائیل در میدان نبرد

در طول نبرد‌های رژیم صهیونیستی طی ۷۰ سال گذشته اسرائیل روش و تاکتیک‌های راهبرد جنگ سریع خود را بر اساس دوگانه هواپیما - تانک استوار کرده است.

این رژیم در دهه‌های اول پیدایش خود بر روی ایجاد یک دکترین نظامی مؤثر در مقابله با ارتش‌های عربی کار می‌کرد.  در همین حین نام ژنرال "یسرائیل طال"به میان آمد. طال یکی از یهودیانی بود که پیش از پیوستن به باند صهیونیستی هاگانا در سال ۱۹۴۶ و سپس به ارتش اشغالگر پس از سال ۱۹۴۸، در طول جنگ جهانی دوم به طور داوطلبانه در ارتش بریتانیا و گردان یهودیان در ایتالیا خدمت کرده بود. طال از تجربه خود در نبرد‌ها دریافت که تانک‌ها در حل و فصل نبرد با اعراب نقش محوری خواهند داشت، و دیدگاه او در واقع در جنگ ۱۹۶۷ محقق شد، که در آن تانک‌ها نقش محوری ایفا کردند و منجر به بدترین شکست نظامی اعراب در قرن بیستم شدند.

در پایان دهه هفتاد، از طرح‌های طال تانک «مرکاوا» متولد و در سال ۱۹۷۹ وارد خدمت شد و پس از موفقیت‌های این تانک در جنگ اشغال نظامی لبنان در ژوئن ۱۹۸۲ که با پیروزی بر ارتش سوریه که از تانک‌های تانک T-۷۲  شوروی بهره می‌برد، از آن لحظه به بعد، مرکاوا به جواهر نیروی زمینی ارتش رژیم اشغالگر تبدیل گردید که نسل‌های جدید دائماً از آن تولید می‌شوند. از این دوران تبلیغات شدید در مورد برتری مرکاوا به عنوان یک تانک شکست ناپذیر به سرعت باب ادعای رسانه‌ها و مقامات نظامی و سیاسی صهیونیستی شد.

نسل‌های پیشرفته تانک مرکاوا نسل چهارم و پنجم است. نسل‌های قدیمی مرکاوا از پیشرفتی که در موتور‌های نسل سوم و چهارم برای اطمینان از چابکی بیشتر تانک رخ داد و ظرفیت آن را از ۹۰۰ به ۱۲۰۰ اسب بخار رسانید، بی بهره اند.

به گفته وب سایت Military Factory، «مرکاوا ۴»  دارای یک تفنگ اصلی ۱۲۰ میلی متری و یک مسلسل ۱۲.۷ میلی متری، زره فولادی قوی‌تر از نسخه‌های قبلی و یک سیستم مدیریت آتش دیجیتال پیشرفته است.

به نوشته این وب سایت مرکاوا-۴ در دسته تانک‌های سنگین قرار می‌گیرد که وزن آن تا ۶۶ تن با خدمه و تجهیزات، سرعت ۴۶ کیلومتر در ساعت، برد ۴۰۰ کیلومتر و طول  ۸.۶ متر، عرض ۳.۷ متر و ارتفاع تقریبی ۲.۷ متر است.

نسل پنجم و پیشرفته‌ترین نوع تانک‌های مرکاوای اسرائیلی «باراک» نام دارد. تانک باراک شامل سیستم‌های الکترونیکی است که توسط چندین شرکت دفاعی اسرائیلی از جمله Elbit Systems،  Rafael، شرکت تابعه صنایع هوافضای اسرائیل Elta و ... توسعه یافته‌اند.

از جمله تجهیزات پیشرفته این تانک به این موارد می توان اشاره کرد: ۱- حسگرهای پیشرفته شناسایی اهداف و به اشتراک گذاری اطلاعات اطلاعاتی بین تانک و سایر واحدهای ارتش ۲- کلاه ایمنی فرمانده تانک که توسط شرکت اسرائیلی Al-Bayt Systems برای فرمانده تانک باراک ساخته شده و دارای فناوری بالایی است که به نام "IronVision" شناخته می شود و از  هوش مصنوعی و قابلیت اسکن ۳۶۰ درجه بهره می برد ۳- دوربین‌های دوچشمی و دید در شب بهبود یافته ۴- رابط کاربری پیشرفته Merkava Barak دارای قابلیت پردازش تصویر با کمک هوش مصنوعی ۵- سامانه دفاع موشکی پیشرفته که به نام «بادشکن» یا «تروفی» شناخته می‌شود ۶- افزایش قدرت آتش.

فروپاشی افسانه مرکاوا

اما در حالی که کارشناسان نظامی همواره این تانک را در زمره مستحکم‌ترین تانک‌های جهان طبقه‌بندی کرده‌اند، اما تجربه ناکام این تانک‌ در مواجهه‌های ارتش صهیونیستی با گروه‌های مقاومت طی دو دهه گذشته خلاف این ادعا را ثابت کرده است.

در فوریه ۲۰۰۲، پس از حمله نیروهای مقاومت فلسطینی به شهرک نشینان اسرائیلی، تل آویو یک تانک مرکاوا را برای مقابله با آنها فرستاد که مرکاوا با یک تله انفجاری که توسط مقاومت فلسطین در مسیر آن قرار داده شده بود منهدم گردید. این تله انفجاری برجک تانک را از بقیه آن جدا کرد و سه سرباز اسرائیلی را کشت. تحلیلگران اسرائیلی در آن زمان این حمله را ضربه ای ویرانگر به حیثیت ارتش اسرائیل دانستند.

اما این تازه اول کار بود و ضربه اصلی به حیثیت تانک افسانه‌ای صهیونیست‌ها در سال ۲۰۰۶ و در جنگ ۳۳ روزه وارد آمد. در این جنگ ارتش اسرائیل ده‌ها تانک خود را از دست داد.  موشک‌های روسی کورنت در آن زمان که به نظر می‌رسد از سوریه به دست حزب الله رسیده بود به قاتل تانک‌های اسرائیلی تبدیل شدند. این موشک پیشرفته روسی با برد پنج کیلومتر می‌تواند به زره‌هایی با ضخامت بیش از یک متر نفوذ کند.   بر اساس آمار‌ها در طول ۳۳ روز جنگ از ۴۰۰ تانک مرکاوا که در صحنه نبرد حضور داشتند، ۴۸ تانک منهدم، ۴۰ تانک دیگر به شدت آسیب دیدند و به موشک‌ها به ۲۰ زره تانک دیگر نفوذ کردند.

پس از جنگ ۳۳ روزه ارتش صهیونیستی به دنبال رفع این مشکل به اضافه کردن تجهیزاتی به تانک‌هایش برای مقابله با موشک‌های ضد تانک اقدام کرد. در سال ۲۰۲۱ مجله آمریکایی «نشنال اینترست» در گزارشی نوشت که تانک اسرائیلی مرکاوا ۴ به زره واکنشی مجهز شده است.

این در حالی است که درگیری‌هایی که از ۱۶ مهر تا کنون بین مقاومت و ارتش اشغالگر آغاز شده، نشان می‌دهد که مرکاوا مانند سال ۲۰۰۶ قربانی موشک‌ها، مین‌ها و پهپاد‌های مقاومت می‌شود و تجهیزات در نظرگرفته شده از کارآمدی لازم برخوردار نیست.

آل یاسین ۱۰۵ ، قاتل مرکاوا در دست رزمندگان مقاومت 

برخلاف جنگ ۳۳ روزه سلاحی که حماس برای نابودی تانک‌های نسل جدید ارتش صهیونیستی از آن بهره‌ می‌برند سلاحی بومی است. موشک‌های دوش‌پرتاب «آل یاسین ۱۰۵» موشک های ضد تانک دست سازی هستند که توسط گردان های القسام، شاخه نظامی حماس در نوار غزه توسعه و تولید شده اند. رونمایی از این سلاح در سال ۲۰۲۳ بود و برای اولین بار در جریان نبرد اخیر سیل الاقصی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ مورد استفاده قرار گرفت. موشک آل یاسین ۱۰۵ نسخه ارتقا یافته موشک روسی تاندوم است که در ادامه در مورد آن صحبت خواهیم کرد.

گلوله های آل یاسین ۱۰۵ با ظرفیت تخریب بالایی که دارند می توانند پس از عبور از زره بیرونی تا ۶۰ سانتی متر در زره فولادی تانک نفوذ کنند. برد موثر آن۱۰۰ متر و برد مفید آن به ۱۵۰ متر می‌رسد. در حالی که قیمت هر تانک مرکاوا ۷ میلیون دلار است موشک‌های بومی ال یاسین ۱۰۵ هزینه چندانی نداشته و تصاویر منتشر شده از انبار تسلیحاتی مقاومت غزه نشان از تولید انبوده آن دارد.

موشک آل یاسین ۱۰۵ از یک کلاهک دوتایی متشکل از یک کلاهک اصلی و یک کلاهک ثانویه تشکیل شده است که به آن کلاهک پشت سر هم می گویند و برای نفوذ به بدنه داخلی ضد زره تانک استفاده می شود.

کلاهک اولیه از یک ماده منفجره قوی تشکیل شده است که زره بیرونی تانک را، که برای محافظت از آن در برابر سلاح های ضد تانک در نظر گرفته شده ، جدا می کند.

کلاهک ثانویه نیز از یک ماده منفجره قوی تشکیل شده است که به زره سخت تانک نفوذ می کند و آن را از بین می برد و افراد داخل آن را می کشد.

بارزترین مشخصات گلوله های ضد زره آل یاسین ۱۰۵ به شرح زیر است:

• کالیبر پوسته: ۶۴/۱۰۵ میلی متر
• وزن کل: ۴.۵ کیلوگرم
• برد موثر:۱۰۰ متر
• برد مفید:۱۵۰ متر
• سرعت ۳۰۰ متر بر ثانیه است
• قابلیت نفوذ در فولاد زرهی و آهن

موشک ضد زره تاندوم چیست؟

موشک تاندوم نیز که نیرو‌های مقاومت به شکل محدوتر از آن بهره می‌برند یک موشک ضد زره است که توسط اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۱۹۷۰ ساخته شد و در سال ۱۹۸۹ وارد خدمت ارتش روسیه شد. این گلوله مادر موشک آل یاسین ۱۰۵ است که با فناوری مهندسی معکوس توسط مقاومت ساخته شده است.  همانند ال یاسین ۱۰۵، موشک تاندوم از یک کلاهک دوگانه تشکیل شده است.

قطر تاندوم ۱۰۵ میلی متر و وزن آن ۶.۱ کیلوگرم است.  برد موثر آن ۵۰۰ متر و برد مفید آن به ۸۰۰ متر می‌رسد.

اکنون بیش از دو هفته از شروع عملیات زمینی انهدام گسترده تانک‌های رژیم صیونیستی موجب شده تا این رژیم بر اساس برخی اخبار دستور به عقب‌نشینی تانک‌هایش بدهد.

بی تردید اعلام انهدام تانک‌های به ظاهر پیشرفته ارتش صهیونیستی و یا ناتوانی آن در نفوذ به عمق غزه، قابلیت های اعلام شده تانک های مرکاوا را زیر سوال می برد که می‌تواند به کم شدن فروش این تسلیحات با از دست رفتن اعتماد مشتریان بین المللی شود.